Als psycholoog valt mij op dat zorgmedewerkers een groot hart hebben voor hun werk

Ze zijn ultiem betrokken bij ouderen, gehandicapten en kinderen; patiënten of cliënten.

Ook valt op dat deze groep, nog steeds ‘in the heat of the moment’, vooral doorgaat met waar zij goed in is: zorgen voor anderen. En dit is voor hen een vanzelfsprekendheid. Naar omstandigheden gaat het redelijk goed met ze. Dat komt denk ik omdat ze nog volop in de voorste linie aan de slag zijn. Echter, het gaat gebeuren dat onze zorgverleners na de corona-situatie – de crisis is een life event – met posttraumatische stress te maken krijgen. En het lastige is dat zoiets op ontelbaar veel manieren tot uiting komt. Soms sluimerend en op langere termijn, soms acuut, heftig en direct.

De ene lijdt aan slapeloosheid, de ander krijgt fysieke euvels, velen gaan te maken krijgen met angst of depressie.

 Langetermijneffecten

Ik zie dat er veel te weinig aandacht is voor het lange termijn psychologische welzijn van deze groep. Natuurlijk, er worden nu mooie initiatieven genomen zoals het koppelen van coaches aan zorgmedewerkers. Zo is het fijn om zelf te kunnen bijdragen aan een initiatief als Extra Coaching van Zorg aan Zet om zorgverleners te kunnen coachen. Al denk ik dat deze acties een hele dikke druppel op de plaat zijn. En dat er nu fikse, structurele interventies nodig zijn om de klap, die er bij zorgmedewerkers gaat komen, effectief op te vangen. Want die klap gaat er komen, je kan er de psychologische handboeken op naslaan. Dit gebeurt zodra zorgmedewerkers in een normaal werk- en leef ritme terechtkomen en ze zichzelf de tijd gunnen om het meegemaakte te verwerken.

Herstelmogelijkheid

Maar ik vrees nog een ander fenomeen dat ons zorgpersoneel gaat treffen en waar we nog geen notie van hebben. Als de strijd gestreden is, zal er een grote inhaalactie moeten gebeuren om de cliënten en patiënten die tijdens de corona piek niet op plek één stonden te helpen. Omdat afgelopen anderhalve maand er zoveel mogelijk ‘reguliere’ medische zorgverlening is uitgesteld. Net als de soldaten in vroegere tijden die in de voorste linie gepresteerd hadden, moet je nu onze zorgverleners na zo’n intense – mentaal en fysiek belastende – periode ruimschoots rust en ontspanning gunnen om te herstellen. Al verwacht ik dat zij die mogelijkheid niet gaan krijgen. En dan ontstaat er uitval bij het zorgpersoneel, omdat ze zelf ziek worden. Uitval is dan gerelateerd aan psychologische problemen en oververmoeidheid. Op dit moment worden deze uitval-triggers nog niet gevoeld door de grote inzet en betrokkenheid.

Maar zoals we weten uit vele onderzoeken: valt de stress weg, dan worden wij ziek.

Pleidooi

Dit is een betoog, vooral gericht aan werkgevers en overheid, om zorginterventies in te richten voor de zorgverleners die deze nodig hebben. Zowel preventief als curatief. En zowel korte als lange termijn. Waarbij ik begrijp dat we niet in een keer een blik nieuwe zorgmedewerkers open kunnen trekken waardoor zorgtaken over meer mensen verdeeld worden en belasting minder zwaar wordt. Wel kan ik mij bijvoorbeeld voorstellen dat leidinggevenden van zorgmedewerkers beter geëquipeerd worden om psychologische problemen bij deze groep te ontdekken en te weten wat dan te doen. Zo coacht AC&T de leidinggevenden van een organisatie die zorg en diensten aan ouderen levert op thema’s als interpersoonlijke sensitiviteit en mentale weerbaarheid. Zorgmedewerkers zelf kunnen gecoacht worden op niveau van bewustzijn van eigen denken, voelen en doen, om zo eigenhandig en vroegtijdig stressklachten te detecteren, en eventueel interventies te organiseren.

En jij?

Ik ben benieuwd hoe jij naar dit thema kijkt. Moet er volgens jou überhaupt meer structurele psychologische aandacht voor zorgmedewerkers komen? En zo ja, hoe dan?