Hoe jij zelf je veerkracht vergroot

Veerkracht is een cruciale eigenschap. Het is dé eigenschap die ervoor zorgt dat al je andere kwaliteiten ruimte krijgen. Want ontspannenheid, innerlijke rust en moeiteloosheid bieden een basis voor openheid, inlevingsvermogen, optimisme, positiviteit en verbinding met anderen.

Maar hoe doe je dat, je veerkracht ontwikkelen? Wanneer je weet dat dit ook een fikse uitdaging is. Want beperkte veerkracht hangt ook deels samen met wie je bent, met je persoonlijkheid. En dat het heeft ook een positieve kant: een beperktere veerkracht hangt samen met nuttige eigenschappen als alertheid, zelfkritiek en de minnen zien als anderen de plussen benoemen.

Toch levert het veel op als je gericht aandacht geeft aan de ontwikkeling van je veerkracht. Hieronder lees je 9 manieren die jou helpen om jouw veerkracht te vergroten. Deze zijn ontleend aan de personal coaching trajecten die ik bij AC&T Consulting begeleid en afgeleid uit de gedrags- en psychologische wetenschap.

1. Wees in het hier-en-nu

“Wat maakt het nou uit dat ik niet in het hier-en-nu ben?”

Dat zegt mijn coachee tijdens zijn eerste personal coaching sessie. Hij is een intelligente superspecialist die geen contact met collega’s heeft waardoor draagvlak voor zijn projecten ontbreekt.

Lang is zijn gedrag onbesproken gebleven, echter nu is er een nieuwe leidinggevende. Met een opdracht. Mijn coachee kreeg inmiddels van deze nieuwe leidinggevende een onvoldoende beoordeling op teamwork. Ontslag lijkt nabij.

Het grootste deel van de dag leeft mijn coachee in zijn hoofd. Hij denkt na over dingen die hij in de toekomst moet doen en blijft hangen in de gebeurtenissen van afgelopen periode.

“Ik denk dus ik ben”, zei Descartes. Wanneer je denkt weet je dat je bestaat, dus moet je blijven denken om te blijven bestaan. Maar, klopt deze redenering wel?

Ik vraag hem om, tijdens en tussen de sessies door, zijn aandacht naar het nu te halen. Hij ontvangt diverse oefeningen.

Dan gebeurt het.

Gedachten worden minder en verdwijnen. Hij voelt zich meer één met zijn omgeving. En met het nu. Niet de herinneringen centraal, geen emoties. Alleen zijn (bewust-)zijn. Mijn coachee staat meer in contact met zichzelf, staat meer in ontspannen contact met collega’s. Het begin is veelbelovend. Zijn teamwork ontwikkelt zich goed. En misschien belangrijker, hij is meer ontspannen.

Het is nuttig om dit te gaan integreren in zijn wezen, en dat wordt nog een klusje. Als dat lukt is ontslag waarschijnlijk van de baan. Al ben ik vooral nieuwsgierig of hij, door de opgedane inzichten, andere keuzes gaat maken. Eventueel zelfs van baan switcht. Dat gun ik hem wel trouwens, want dit is geen ideaal huwelijk, van beide kanten niet.

Kun jij jouw gedachten af en toe stopzetten? En je aandacht naar het nu trekken? Dan merk je dat die wijsheid uit de 17e eeuw niet altijd opgaat. Je bent niet omdat je denkt, je bent omdat je bent (denk ik ?). “Ik ben bewust, dus ik ben.” Hoe vaker je in het nu leeft, des te makkelijker het wordt om ontspannen, gelukkig, en effectief te zijn.

2. Wees aardig voor jezelf

Jij bent de enige die goed voor zichzelf kan zorgen. Voorzien in je eigen behoeftes, aardig zijn voor jezelf is een vorm van ‘goed egoïsme’, van altruïsme, het is jezelf een plezier doen. En daardoor ook de ander: als je goed voor jezelf zorgt kan je er moeitelozer voor naasten zijn.

De crux zit ‘m erin om jezelf niet met anderen vergelijken:

☝ Vergelijk jezelf met hoe je gisteren was, niet met hoe die ander vandaag lijkt te zijn.

Het valt te trainen, al is er behoorlijk wat inspanning voor nodig. Je zult aangeleerde ideeën en gedachten moeten toetsen. Klopt het dat ik niets waard ben als ik een fout heb gemaakt? Hoe vaak is het rampscenario dat ik heb bedacht echt uitgekomen? Het vraagt volharding om te leren relativeren, al levert het veel op als je jezelf gedurende langere tijd succesvol traint in het ontwikkelen van een liefdevolle houding naar jezelf. En, mildheid naar jezelf ontwikkelen betekent dat er ruimte ontstaat om mild naar anderen te zijn, wat ten goede komt aan je connectie met anderen.

3. Kies je woorden bewust

“Ik moet dat nog doen” en “sorry voor mijn bijdrage”.

Mensen die laag scoren op emotionele stabiliteit moeten vaak veel van zichzelf.

En ze verontschuldigen zich door dikwijls het woord sorry te gebruiken. Ook als er niets is om zich voor te verontschuldigen.

Van moeten naar willen, in zowel actie als woord is enorm nuttig. Als je iets wil, dan kies je zelf ergens voor. Als je moet, dan doe je wat wordt opgedragen. Willen is autonomie, moeten is aanpassen.

Wat betreft sorry zeggen: gebruik het bewust en selectief. Het woord geeft blijk van sociaal inzicht: je erkent jouw aandeel. Maar: woorden creëren werelden. Ofwel, ze beïnvloeden de perceptie die anderen van je hebben. Sorry zeggen maakt je dikwijls kleiner, en op de automatisme piloot gebruiken ervan zorgt ervoor dat je direct doorschuift naar de underdogrol. Delete het woord sorry en kom tot evenwichtigere dialogen.

? Suggestie:

Vraag mensen om feedback te geven als zij jou deze woorden horen zeggen. Oefen met inslikken. Hierdoor veranderen je gesprekken en acties. Het vraagt een kwetsbare opstelling, al levert het veel op: van sub-assertief naar assertief.

4. Wees niet je ego

Ego wordt als “ik” gebruikt voor het object dat we met het woord “ik” aanduiden.

Carl Gustav Jung was een Zwitsers psychiater die stelde dat er een onderscheid is tussen het ego en “het Zelf”. Zelfverwerkelijking staat centraal: het wegnemen van de identificatie met het ego. Wanneer zelfverwerkelijking op gang komt, ga je jezelf – het eigen ego – steeds meer realistisch waarnemen. Je ziet dat je ook minder mooie eigenschappen hebt, ook wel de ontmoeting met de schaduw genoemd. Daardoor ga je de projectie van je eigen slechte eigenschappen op anderen doorzien.

Resultaat: je wordt wijzer en beschikt over meer zelfkennis.

Dit geldt ook wat betreft je identiteit aan werk ontlenen. Wat betreft werk worden we aangemoedigd om onze passie te vinden, maar zodra we daar dan ons werk van maken, kunnen we het verliezen. Dat zal minder snel gebeuren wanneer je hobby je hobby blijft, en er geen druk is om te produceren of te groeien. Maar hoe realistisch is het om die keuze te maken? Het voelt lekker om geld te verdienen met iets wat je leuk vindt. Bovendien willen mensen de bevestiging en goedkeuring van anderen. En dan valt je werk weg.. Oeps, weg identiteit. Verdomd lastig en ingewikkeld.

Dus .. Hoe zorg je ervoor dat je je niet zozeer identificeert met werk? Door te accepteren en omarmen dat het leven om veel meer draait dan persoonlijke groei. Dat je soms iets doet gewoon omdat het leuk is. En je misschien minder erkenning en waardering van je omgeving krijgt dan je zou willen.

Ik werk, dus ik ben? Nee, ik ben, dus ik werk.

5. Behandel jezelf zoals je anderen behandelt

Dit is een variant op de gulden regel ‘behandel anderen zoals je door hen behandeld wilt worden.’

Als mens zijn wij vaak uitermate zelfkritisch, niet snel tevreden. Dingen moeten perfect. Dit is een van de redenen waarom velen een uitdaging hebben aan het zorgen voor zichzelf.

Mensen hebben lang niet altijd het gevoel dat ze de moeite waard zijn om voor te zorgen.

Wij zijn daarentegen uitstekend in staat om anderen aandacht te geven. Wij zorgen heel graag voor diegenen die wij mogen, die wij liefhebben. Denk bijvoorbeeld aan je huisdier.

? Zo geeft wetenschappelijk onderzoek aan dat mensen vele malen beter in staat zijn om medicatie aan hun huisdieren te geven dan aan zichzelf.

? Dus .. Je zou kunnen beginnen met jezelf te behandelen alsof je iemand bent voor wiens zorg je verantwoordelijk bent.

Want het cliché klopt, alles wat je aandacht geeft groeit.

6. Kies veerkrachtige mensen om je heen

Wij omringen ons met mensen want wij zijn sociale dieren. En hebben er veel voor over om tot een groep te behoren, wij ontlenen er onze identiteit aan. Daarbij kopiëren wij – bewust en onbewust – gedrag. Dit zorgt voor acceptatie en status van de groep.

Als wij omringd worden door vooral emotioneel instabiele mensen, dan is de kans groot dat wij deze eigenschap overnemen. Met alle gevolgen van dien. Denk bijv., in extremen, aan ontvankelijkheid voor polariserende groepen als sektes.

Crux zit ‘m erin dat wij – om stabiliteit te ontwikkelen – niet alleen aan onszelf hoeven te werken. Onze omgeving is een andere knop om aan te draaien. Wij kunnen afscheid nemen.

Vaarwel zeggen van niet stabiele mensen om ons heen kan dan nodig zijn. Want niet stabiele mensen om ons heen maakt ons meer ontvankelijk voor deze eigenschap. Al is dat complex, afscheid nemen. Want, daar gaat mijn identiteit. En, hoe reageren anderen groepsleden? Bestaat er straks nog wel een andere vriend, of groep voor mij?

?Toch, bij uitstek werkt het als je je omringt met veerkrachtige mensen. Veerkracht zorgt voor veerkracht.

? Verander je context en je verandert jezelf.

7. Oefen dankbaarheid

“Gratitude is not only the greatest of virtues, but the parent of all others.” – Cicero

Dankbaarheid maakt veerkrachtig en gelukkig. Het zorgt voor positieve emoties, effectieve omgang met tegenslag, goede nachtrust en een sterk immuunsysteem.

Waarom is dankbaarheid dan zo’n uitdaging? Omdat mensen ofwel gefocust zijn op het verleden, of op de toekomst. In het moment zijn én blijven is geen sinecure.

Dankbaarheid is trainbaar, het vraagt bovenal zelfbewust-zijn.

? Schrijf ’s avonds op waar je die dag dankbaar voor bent. Benoem wat goed ging, sta er bewust bij stil.

? Toon je dankbaarheid naar anderen. Dit kan al wanneer iemand je 1,5 meter afstand gunt.

? Belicht de positieve kant, wat er ook gebeurt. Situaties hebben meerdere kanten, het is de kunst deze te zien en er stil bij te blijven staan.

? Zorg voor een positief mantra om los te komen van belemmerende gedachten.

? Vergelijk jezelf met hoe je was (niet met anderen!). Geniet van wat je al ontwikkeld hebt, vier het!

8. Accepteer dat je niet alles kan beïnvloeden

Er is behoorlijk wat ruimte tussen stimulus en respons. Lees: je bent verantwoordelijk voor je eigen doen en laten. Neem dus regie over je leven!

Tegelijkertijd kan je niet alles naar je hand zetten. Misschien ken je in dit kader de cirkel van invloed en betrokkenheid van Covey.

Het ontspannen verkennen van je eigen grenzen, in combinatie met de acceptatie dat je niet overal invloed op hebt, brengt innerlijke rust. En rust brengt wijsheid.

Het is een boeiende balans trouwens, laveren tussen regie nemen en accepteren. Velen zijn er een heel leven zoet mee. Bewust of onbewust.

Het is zonde van je energie om veel irritatie en boosheid te stoppen in dingen die toch niet te veranderen zijn. Doseer je energie, kies bewust je acties. En kies bewust waar je geen tijd en energie in stopt.

9. Je bent niet je gedachten

Dagelijks hebben we zo’n 80.000 gedachten. Ze zijn er ineens, ze doemen op vanuit het niets. En ze zijn er, of je dat wil of niet.

Ok .. Wie denkt er nou eigenlijk .. Ben jij dat echt zelf?

Een experiment: tel gefocust en langzaam tot 10 en let tegelijkertijd op de stiltes ertussen. Lukt dat?

Grote kans dat dat niet lukt. Want ons denken is ons niet gehoorzaam, omdat er tussendoor allerlei niet-intentionele gedachten op-poppen.

Jij bent niet degene die deze gedachten bewust ‘aanmaakt’.

Dus, jij bent niet je denken (Descartes zou het hier waarschijnlijk mee oneens zijn).

Maar, wie ben je dan wel?

Je bent de observator van je gedachten. En dat is prettig nieuws: wij kunnen ervoor kiezen bewust met ons denken om te gaan. Dat is erg handig, want veel van ons denken is op z’n zachtst gezegd niet helpend.

Naarmate je je bewustzijn traint, via bijv. meditatie, wordt het makkelijker om gedachten te herkennen en bewust waar te nemen dat, en wat, je denkt. Je hebt toegang tot je ‘innerlijke denktank’ en merkt dat je eerder niet zelf koos voor deze gedachten. Je kiest er bijv. niet voor om jezelf omlaag te halen, want waarom zou je dat doen?

Door het waarnemen van je gedachten te trainen besef je dat je niet je denken bent. Om zo te oefenen met bewust denken wat jij wil, en je realiteit dus op die manier vorm te geven zoals je dat zelf wil. Je creëert als het ware je eigen werkelijkheid door het vervangen van belemmerende gedachten door helpende overtuigingen.

Overigens wil dit niet zeggen dat je meester ben over je brein. Wat je wel kan trainen is of je je wel of niet te laten beïnvloeden door je gedachten. Zo kom je tot meer innerlijke rust en geeft je meer sturing aan eigen keuzes. Dit vind ik ook op wereldschaal een meer dan geruststellende gedachte.

Tenslotte

Veel plezier en succes met het ontwikkelen van je veerkracht. Het vraagt inspanning en vasthoudendheid, maar brengt heel veel moois.