Ik heb genoten van de dialoog tussen Twan Huys en Jan Terlouw in Buitenhof afgelopen weekend
Jan Terlouw, onder andere oud-minister en schrijver
Vooral de uitspraak “tastenderwijs voorwaarts” zingt nog ongewoon lang na. Jan Terlouw maakt een inteligente, genuanceerde en tegelijkertijd scherpe analyse van de ontwikkelingen van deze tijd. Kijk zelf maar eens.
Terlouw, inmiddels 88, is onverminderd charmant en spitsvondig. Hij belichaamt een veelheid aan deugden die ook in dit gesprek naar voren komen. Dat zit ‘m wat mij betreft in zijn aimabele non-verbale gedrag, ook in de wijze waarop hij zijn uitspraken doet.
Ik heb zijn deugden – in de vorm van zijn uitspraken – hieronder eens opgeschreven.
Ik pik er dan “tastenderwijs voorwaarts” uit, waarbij ik het niet kan laten om een link te leggen met de psychologendiscipline, en met wat deze uitspraak ons als mens kan opleveren.
Deugden
Bescheidenheid:
“Mijn eigen ongemakken zijn ontzettend klein.”
“Ik vind dat het kabinet heel verstandig handelt. Voor wat ik kan zien.”
Medeleven:
“Ik heb echt niets te klagen. Het zijn slechts ongemakken. Dat is wel anders in de verpleeghuizen.”
Kwetsbaarheid:
“Of de maatregelen in de verpleeghuizen te streng zijn? Daar durf ik geen oordeel over uit te spreken.”
Optimisme:
“We hebben veel geleerd van de jaren ’30 wat we nu kunnen gebruiken”.
Wijsheid:
“De taak van een politicus is om de resultaten van de wetenschap, met de marges van onzekerheid, te vertalen in maatregelen naar de samenleving toe.”
“Het kabinet gaat tastenderwijs voorwaarts. Dat heeft te maken met de ontwikkeling van het virus en de reactie van de bevolking. Wat kan de bevolking aan en wat niet?”
“Ook de wetenschap gaat tastenderwijs voorwaarts, ook rekening houdend met hoe de bevolking reageert op wat het kabinet doet.”
Ook de psycholoog gaat tastenderwijs voorwaarts
Wat betreft zijn uitspraak “tastenderwijs voorwaarts”: ik zie een duidelijke overlap met de psychologendiscipline. Specifiek zijn er voor mij overeenkomsten met het werk van psychologen tijdens assessments en personal coaching trajecten.
Want ook daarin wordt, binnen een gegeven context met onduidelijkheden, een poging gedaan om inzicht te verschaffen en tegelijkertijd acceptatie te organiseren.
Waarbij het het beste werkt als de deelnemer aan assessment of coaching zelf de eigenaar is van zijn of haar nieuwe inzichten en ontwikkeling.
Hiertoe neemt de psycholoog de deelnemer mee in zijn of haar beelden, bevindingen en conclusies. Vervolgen wordt samen, in het contact tussen psycholoog en deelnemer, betekenis verleend aan hetgeen voorligt. Inzichten worden dus in het contact tussen beiden afgetast, gecheckt en geduid. En – terwijl de psycholoog voorgaat – draagt het betrokken, persoonlijke contact bij aan draagvlak en acceptatie van de deelnemer.
Voorbeeld: heropening scholen
In de interactie vindt betekenisgeving plaats: een advies of inzicht wordt niet door de strot geduwd maar vindt zijn weg tussen psycholoog en deelnemer “tastenderwijs voorwaarts”.
Zie hier de link met de actualiteit, bijvoorbeeld met het heropenen van scholen. Hoe ziet die connectie er dan uit? – Gebeurtenis, directe respons, diepgravend onderzoek, actief luisteren naar stakeholders, eerst de scholen een beetje open, dan weer een fase van aftasten hoe dit werkt, onderzoeken, wederom betrekken van- en luisteren naar stakeholders, dan eventueel helemaal open.
Deze manier van ontdekken en ontwikkelen kunnen we ook toepassen op ons dagelijkse leven. Hoe dat dan? Door onze aannames te onderzoeken, niet-oordelend te zijn, vragen te stellen, meningen bij te stellen, geïnteresseerd te zijn naar de invalshoek van anderen, fouten en kwetsbaarheden toe te geven en openlijk durven te twijfelen, aan te geven waar je kennis en inzichten vandaan hebt en door welgemeende complimenten te geven aan ‘goed-doeners’.
Zie hier: we lijken weer terug te zijn bij Terlouw’s bovenstaande deugden.
Nu zijn wijzelf aan zet.